จาก ASTVผู้จัดการออนไลน์

เอเจนซี - พบคนมากมายมีความทรงจำประทับใจ ไม่ว่าจะเป็นคริสต์มาสสุดเพอร์เฟ็กต์ การไปเที่ยวแสนโรแมนติก ทว่าหลายเหตุการณ์ไม่เคยเกิดขึ้นจริงมาก่อน
       
       ความทรงจำอาจคงอยู่ยืนนาน และเป็นกำลังใจให้ยามที่คนเราต้องเผชิญเหตุการณ์เลวร้าย แต่จากงานทดลองของนักวิจัยกลับพบว่า ความทรงจำแสนดีมากมายอาจไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อน
       
       ในการศึกษาที่ได้ผลลัพธ์น่าประหลาดใจ นักจิตวิทยาพบว่าคน 1 ใน 5 จดจำเหตุการณ์บางอย่างที่ไม่เคยเกิดขึ้นเลยได้แบบเป็นตุเป็นตะ
       
       การค้นพบนี้ตอกย้ำความผิดพลาดของความทรงจำ และช่วยอธิบายว่าเหตุใดคน 2 คนจึงจำบทสนทนาและเหตุการณ์เดียวกันได้ไม่เหมือนกัน
       
       นักวิจัยจากมหาวิทยาลัยฮัลล์ในอังกฤษ สอบถามนักศึกษา 1,600 คนว่าเคยมีความทรงจำลวงหรือไม่
       
       ผลปรากฏว่านักศึกษา 1 ใน 5 ยอมรับว่าเคยมีประสบการณ์ดังกล่าว และส่วนใหญ่เป็นความทรงจำที่ย้อนไปเมื่อสมัยอายุ 4-8 ขวบ
       
       รายงานในวารสารไซโคโลจิคัล ไซนส์ให้รายละเอียดว่า อาสาสมัครคนหนึ่งอ้างว่าจำได้ชัดเจนว่าเคยเป็นนักฮ็อกกี้ แต่พ่อแม่ของนักศึกษาผู้นี้ยืนยันว่าลูกสาวไม่เคยเล่นกีฬาชนิดนี้แม้แต่ เพียงครั้งเดียวในชีวิต
       
       อาสาสมัครอีกคนบอกว่าเคยเห็นไดโนเสาร์ตัวเป็นๆ
       
       “ความทรงจำเกี่ยวกับเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในชีวิต ทำให้เรารู้สึกถึงอัตลักษณ์ และความทรงจำเหล่านั้นมักแม่นยำเพียงพอที่จะใช้ต่อรองกับชีวิตเมื่อเผชิญ ปัญหา
       
       “แต่จากผลการศึกษาของเรา อดีตที่เราจดจำได้ไม่ใช่เรื่องจริงเสมอไป งานวิจัยนี้ยังแสดงให้เห็นว่า ปรากฏการณ์ของความทรงจำที่เชื่อไม่ได้เกิดขึ้นบ่อยกว่าที่เราคิด
       
       “ที่สำคัญคือ ถ้าไม่ได้ถูกท้าทายโดยหลักฐานในรูปแบบใดๆ ความทรงจำเหล่านั้นจะยังคงเป็นส่วนหนึ่งในประสบการณ์ชีวประวัติที่เราบันทึก ขึ้นเองต่อไป” กิเลียนา มาสโซนี ผู้นำการวิจัยระบุ
       
       ฌอง เปียเกต์ นักจิตวิทยาวิวัฒนาการ เล่าว่าเคยถูกลักพาตัวตอนอายุ 2 ขวบ ขณะออกไปเดินเล่นในสนามกับพยาบาล เขายังจำได้ว่าผู้ร้ายข่วนหน้าพยาบาลจนเป็นแผล
       
       แต่ 13 ปีหลังจากนั้น พยาบาลคนดังกล่าวสารภาพว่าเธอแต่งเรื่องขึ้นมา แม้เปียเกต์ไม่เชื่อว่าตนเคยถูกจับตัวอีกต่อไป ทว่า เขาไม่สามารถลืมเหตุการณ์เลวร้ายนั้นได้
       
       ในการทดลองที่โด่งดังครั้งหนึ่ง นักวิจัยจากมหาวิทยาลัยวอชิงตันประสบความสำเร็จในการถ่ายทอดความทรงจำลวง เข้าสู่สมองของอาสาสมัคร
       
       นักวิจัยจัดให้อาสาสมัครเหล่านั้นดูภาพโฆษณาปลอมของดิสนีย์แลนด์ที่มีตัวละครบั๊กบันนี่อยู่ด้วย
       
       2-3 สัปดาห์ต่อมา เมื่ออาสาสมัครถูกขอให้เล่าเรื่องการไปเที่ยวธีมปาร์กตอนเด็กๆ ให้ฟัง ปรากฏว่า 1 ใน 3 จำได้ว่าเคยเจอบั๊กบันนี่ ทั้งที่ในความเป็นจริงการ์ตูนตัวนี้เป็นของวอร์เนอร์ บราเธอร์ส ซึ่งเป็นคู่แข่งของดิสนีย์ ดังนั้น จึงไม่มีทางที่เจ้ากระต่ายจะไปปรากฏตัวที่ดิสนีย์แลนด์ได้
       
       การค้นพบนี้ก่อให้เกิดความกังวลเกี่ยวกับวิธีที่นักบำบัด ‘กู้’ ความทรงจำที่สูญหายไปของผู้ที่เคยถูกล่วงละเมิดตอนเป็นเด็ก